رهیافت نهادی در مدیریت زمین شهری23763

پیش گفتار مدیریت زمین شهری از عرصه های مهم پیشبرد توسعه پایدار در کشور
/ترک از عرصه های مهم پیشبرد توسعه پایدار در کشورها بوده و دولت ها برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار ناگزیرند سیاست هایی متناسب با شرایط کشور و ج” زمین شهری اتخاذ نمایند. زمین شهری کالایی عمومی است و برای مدیریت پایدار
/برای مدیریت پایدار آن (برای همه و برای همیشه و همسو نمودن منافع عمومی و خصوصی و جبران شکست
/م ن به ویژه برای محرومین و توانمند نمودن بازار زمین و مسکن؛ مداخله دولت ضرورت دارد. بین بر سر نوع مداخله (مستقیم و غیر مستقیم)؛ سطح مداخله ( گسترده یا محدود و متولی مداخله (دولت مرکزی یا دولت محلی) است و این پژوهش تلاش دارد در حد توان پاسخ این سئوال بنیادین را ارائه نماید.
/به طور کلی، نوع نگرش نظام حاکم و سیاست اتخاذی توسط کشور می تواند یکی از انواع مداخله مستقیم و غیرمستقیم) بوده و یا هر دو باهم با نسبت های متفاوت مبنای عمل قرار گیرد. در ایران نین پس از انقلاب اسلامی؛ عمدتأ مداخله دولت در مدیریت زمین شهری از نوع مداخله مستقیم (تحدیده سلب مالکیت) بوده و مداخله غیرمستقیم (به ویژه استفاده از ابزارهای تشویقی و تنبیهی مالی) کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
/از زمان اولین سیاست گذاری دولت در حوزه زمین شهری نزدیک به چهار دهه سپری شده و از آنجایی که سیاست گذاری زمین نوعی سیاست گذاری در عرصه عمومی و از نوع سیاست گذاری بلندمدت است؛ لذا برای آنکه بتوان آثار مثبت و منفی چنین سیاست هایی را تحلیل نمود می بایست حداقل زمان لازم سپری شده باشد. در تجربه ایران این زمان سپری شده و هم اکنون زمان مناسبی برای تحلیل سیاست های قبلی و کنونی است.
/حال دو سئوال عمده و مهم مطرح می شود که: الف/ “آیا سیاست های اتخاذ شده توانسته اهداف سیاست گذار را تأمین نماید یا خیر؟” ب/ طبق شواهد موجود، نتایج حاصل از مداخله مستقیم و غیر مستقیم دولت در مدیریت زمین شهری رضایت بخش بوده یا خیر؟ این در حالی است که مطابق بررسی های به عمل آمده، امکان ادامه روند کنونی مدیریت زمین شهری وجود ندارد. چرا که در وضعیت مطلوب، باید هم مسیری که سیاست گذاری زمین پیش رو دارد در راستای توسعه پایدار باشد و هم اینکه مدیریت زمین شهری ظرفیت پاسخگویی به نیازهای اجرایی سیاست را داشته باشد. در غیر این صورت، بهترین سیاست اتخاذ شده نیز محکوم به شکست خواهد بود.
/مدتهاست که مقوله زمین و مسکن و سیاستهای اتخاذ شده در این حوزه، کانون توجه صاحب نظران قرار گرفته است. از سوی دیگر، خلاء وجود منبع درسی و مرجع مناسب برخی دروس همچون برنامه ریزی مسکن؛ کارگاه برنامه ریزی مسکن؛ مدیریت زمین؛ سیاه زمین؛ موجب گردید تا نگارنگان با توجه به سوابق علمی و اجرایی خود در حوزه مدیریت تلاش نمایند تا از طریق تألیف این کتاب، تا حد امکان خلاء پژوهشی فوق مرتفع تر
/رویکرد نهادی هر چند بحث جدیدی نبوده و از نظر صاحب نظران به عنوان بعد * شناخته می شود و در گزارش آینده مشترک ما در سال 1987نیز مورد توجه و در این پژوهش، برای تحلیل سیاست های دولت در مدیریت زمین شهری (هم
/منبع درسی و مرجع مناسب و کاربردی برای
/، و اجرایی خود در حوزه مدیریت زمین شهری
/طران به عنوان بعد چهارم تو در رده پایدار ا نیز مورد توجه و تأکید قرار گرفته است؛ به زمین شهری (هم مداخله مستقیم و هم مداخله غیرمستقیم از رویکرد نهادی استفاده شد. بحث کانونی رویکرد نهادی آن است که هر سیاستی مستلزم ظرفیتی نهادی متناظر با خود جهت رسیدن به اهداف سیاست گذار میباشد. در غیر این صورت سیاست اتخاذ شده منجر به شکست خواهد شد. رویکرد نهادی، از جمله مباحثی است که تا کنون به صورت ژرف و همه جانبه در حوزه مدیریت زمین شهری کمتر مورد توجه قرار گرفته و تحقیقاتی که در زمینه مدیریت زمین شهری تاکنون انجام شده، عمدتا با نگرش اقتصادی می باشد. از این رو، پژوهش حاضر بر رویکرد نهادی (تحلیل و توسعه ظرفیتی مبتنی بوده و چارچوب، نگرش و روش تازه ای را وارد مباحث مدیریت زمین شهری نموده است.
/در این کتاب با بهره گیری از رویکرد نهادی مسائل مداخله دولت در عرصه های مالکیت (نظام تصرف) زمین؛ کاربری زمین؛ ارزش زمین و توسعه و عمران زمین و زیرساخت اطلاعات مکانی طی بیش از سه دهه گذشته مورد واکاری قرار گرفته است. این واکاوی در سه سطح محیط توانمند کننده (سیستم)؛ سطح نهادی و سطح فردی انجام و شکافهای ظرفیتی موجود در هر یک از این سطوح شناسایی شده است. در ادامه، با مشارکت ذی نفعان و سهامداران عرصه مدیریت زمین شهری، چشم انداز آتی مدیریت زمین شهری استخراج و طرح توسعه ظرفیتی و ظرفیت سازی نهادی ارائه گردید. لذا این کتاب می تواند زمینه ی نیل مدیریت زمین شهری در توسعه شهری پایدار و تحقق مدیریت شهری یکپارچه را تا اندازه ای فراهم نموده و از طریق سیاست های همس