(طرح جلد جدید نقره ای) تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی768762

معرفی کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامیکتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی بیست و هشتمین کتاب از مجموعه تاریخ نشر معارف و نوشته فاطمه جان احمدی است که تمدن بزرگ اسلامی را از پیدایش تا انحطاط معنوی آن در دنیای مدرن بررسی کرده است. درباره کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامیکتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی تلاشی است برای بازنمود مؤلفه های فرهنگ و تمدن اسلامی که با دستان پر توان مسلمانان جان گرفت و با تدبیر متفکران مسلمان بالنده شد و در سایه سار وفاق اسلامی گسترش یافت. بنیان غنی تمدن اسلامی که مؤلفه های آن (اخلاق، علم، سیاست، قوانین و…) بر مدار دین اسلام و آموزه های قرآنی و توجه به حیات نبوی و اهل بیت او بود به سرعت این تمدن را بر فراز سکوی مجد و عظمتی نشاند که همه تمدن های بعدش ریزه خوار خوان گسترده آن بودند. به دیگر سخن دستاوردهای بی بدیل این تمدن که در طی قرن های متمادی افتخاراتی را برای ملل مظلوم به ارمغان آورده بود به سرعت به سرزمین های غیر مسلمان راه یافت و دستمایه ای شد برای خیزش فکری و جهش علمی مردمان آن سامان. روح مسالمت آمیز اسلامی با تکیه بر شعار برادری و مساوات قلوب رهیده مردمان خسته از ظلم را گرد خویش فراهم آورد و مُهر پایان به تمدن های فرسوده ای زد که جز پاره ای آداب و مناسک، ابنیه و معماری از آنها چیزی بر جای نمانده بود.بدین ترتیب تمدن اسلامی پدیده ای خارق العاده و شگفتی برانگیز شد؛ تمدنی ایدئولوژیک با مجموعه ای از ساخته ها و اندوخته های معنوی و مادی، آداب و رسوم مشخص، سنن و معارف و علوم و فنون معین و مشترک که در همه وسعت ارضی تمدن اسلامی یکسان می نمود.فاطمه جان احمدی کوشیده است تا با بازنمایی مؤلفه های فرهنگ و تمدن اسلامی، بخش مهمی از هویت امت واحد اسلامی و تاریخ پرفراز و فرود آن را با تأکید بر نقش عنصر ایرانیِ این هویت و حقیقت به تصویر کشد.کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی دارای نُه بخش اصلی و مطابق با سرفصل های مصوب درس تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی است . مؤلف در بخش اول به بازنمایی اصطلاحاتی چون تاریخ، تمدن، فرهنگ و تجدد، تفاوتها، شاخصه ها، ارکان و علل و عوامل پایایی یا انحطاط هر یک به طور عام پرداخته است و در بخش دوم تمدن اسلامی، محدوده جغرافیایی و تاریخی، نظریه ها، مبانی، نشانه ها و ارکان، کم و کیف تأثیر فرهنگ و تمدن های پیشین در پیدایی تمدن اسلامی را بررسی کرده است. بخش سوم به نهضت شکوفایی علمی در تمدن اسلامی اختصاص یافته است. بخش چهارم به تاریخچه آموزش در اسلام و دوره های مختلف آن، سیر تحول آموزش و نهادهای آموزشی در تمدن اسلامی پرداخته است و در بخش پنجم به مقوله هنر، منشأ، قلمرو و ویژگی های هنر اسلامی و دوره های تاریخی و تحولات و ابعاد هنر اسلامی می پردازد.در بخش ششم به ارزیابی تأثیر تمدن اسلامی بر تمدن غرب در حوزه های مختلف علم پرداخته است. بخش هفتم به علل رکود و ضعف تمدن اسلامی، علل و عوامل درونی و بیرونی آن اختصاص یافته است و در بخش هشتم برای برون رفت از وضعیت نه چندان دلخواه جهان اسلام و لزوم شناخت جهان و موقعیت مسلمانان و لزوم نگاه به آینده و ایجاد حرکت و روحیه بیداری، به ظرفیت های موجود در جهان اسلام پرداخته است. موقعیت جغرافیایی کشورهای اسلامی، مرزهای فرهنگی مسلمانان، منابع زیرزمینی، نیروهای انسانی و سرمایه های معنوی جهان اسلام، بخشی از موضوعات این بخش است، و بخش نهم به منزله هشدار و پیش گیری از آسیب های احتمالی، به وضعیت معنوی دنیای مدرن، مشکلات و انحطاط دامن گیر آن پرداخته است. خواندن کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می کنیمدانشجویان، پزوهشگران و علاقه مندان به تاریخ و تمدن اسلامی مخاطبان این کتاب اند. بخشی از کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامیتاریخ پر فراز و فرود پیدایش تمدن غربی، رشد فزاینده علوم و فن آوری و شکل گیری نظام سرمایه داری در غرب، مشحون از نشانه های انحطاط معنوی و آثار بحران های درونی، گرایش به پوچی و آشفتگی های اجتماعی است.تاریخ ظلمانی عصر قرون وسطی و سیطره همه جانبه آن بر نظام تمدنی غرب، اروپا را چند قرن در هاله ای از تاریکی و جهل فرو برد. فرهنگ رهبانیت زده افراطی که رسما بر همه ارکان آن مستولی بود، سالیان متمادی مانع از تحقق جدی اراده انسان و تأثیر آن بر رشد فرایند حقیقی تمدن انسانی شد. بسیاری از اندیشه گران برای رهایی تمدن غربی از چنین شرایطی، روی آوری به اومانیسم و انسان گرایی افراطی را تجویز نمودند. این بار نیز جامعه غربی به مهلکه ای دیگر کشانده شد و از حقیقت تمدنی دور گردید؛ تا جایی که مفهوم انسان از هم گسسته شد و معنای والای خود را از دست داد.گذر از مفاهیم و مقولات قرون وسطایی و نفی همه مظاهر آن برای بنای رنسانس و بازگشت به میراث کهن یونانی و رومی (دوران طلایی غرب) آرام آرام شکل گرفت. روی آوری به عقل و حاکمیت بخشیدن به عقلانیت، طریقی برای رهایی از سنت و گشودن دریچه های نوخواهی بود. بدین ترتیب جنبش های ادبی، هنری، علمی و فلسفی در عصر بعد از رنسانس آغاز شد و مرحله ورود به قرون جدید را برای غربیان رقم زد. این همه تلاش سازمان یافته به تدریج به تحولات علمی و مکانیکی منجر شد که ثمره آن تولید مباحث جدید و کشف مفاهیم علمی نوین بود و از این سو نتیجه بلافصل پیدایی علوم و فنون و فن آوری غربی نیز وقوع انقلاب صنعتی در اروپا شد.رشد فزاینده علوم و فن آوری به سروری مادی تمدن غربی انجامید. این کشفیات علمی رفته رفته جهان را از خود متأثر نمود. غربیان با تصرف و سیطره سرزمین های متعلق به تمدن های کهن / که با اهرم زور و ابزار تحقیر و توهین همراه بود / بر غرورشان افزودند. بدین رو نفی ملت های متمدن پیشین، کندن و خشکاندن ریشه سایر تمدن ها و به سخره گرفتن فرهنگ و آداب و رسوم آنها در دستور کارشان قرار گرفت. چیرگی مادی تمدن غرب و نفی تمدن های ریشه دار توسط آنها، موازنه تمدنی را برهم زد. آنچه به عقب ماندگی، حقارت، فقر و بیچارگی سایر تمدن های سلف انجامید، دامان غربیان را نیز آلوده کرد و آنان را در گردابی از پوچی درغلتاند و از اریکه غرور و سطوت فرود آورد.در قرون اخیر مبارزه و تلاش جدی اندیشه گران غربی برای رهایی علمی جامعه تمدنی غرب از رخوت و پوچی سامان گرفت. از این پس تولید سازه های مفهومی فرهنگ مسیحیت و مبانی انسان شناختی و معرفت شناسانه برای بازگشت به اصل انسانیت آغاز شد؛ تا از این منظر مفاهیم و شرایط ویژه ای را برای چالش جدی گذشته و حال تمدنی فراهم آورند.بی تردید در چنین شرایطی، تاریخ تمدن معاصر غرب بیش از هر زمان دیگری نیازمند عرضه و تولید مفاهیم جدید برای پاسخگویی به همه چالش های موجود در خود بود. به دلیل بروز رخدادهای مهم تاریخی در سایر مراکز تمدنی، بسیاری از عناصر فرهنگی غرب به انتقاد گرفته شد و بحران های عظیم و آسیب ها و تنگناهای نوینی در غرب رخ نمود. در پس غفلت و سرگردانی و البته مداومت در خصومت ورزی و تمسک به شرایط تحمل ناپذیری که دنیای غرب را فراگرفته بود، نشانه های رکود و انحطاط نمایان شد. بنابراین اندیشمندان غربی برای پشت سر نهادن این مرحله دشوار، شرایط جدیدی را برای زیست جمعی انسان غربی فراهم نمودند تا در این فضای جدید بتوان تولیدات فرهنگی مناسبی را تولید و عرضه کرد.